rivethi akhlaagu meehaage dharaja ufulaideyne eve.

ރިވެތި އަޚްލާޤު މީހާގެ ދަރަޖަ އުފުލައިދޭނެ އެވެ.

ލިޔުނީ: ޒީނަތު ލަބީބު

ރިވެތި އަޚްލާޤު ހޯދާލަން ޖެހޭ ހަމަ ކޮންމެ މީހެއް ވެސް

          ރިވެތި އަޚްލާޤު ނެތްނަމައީ ނެތޭ ފައިދާ ދެދުނިޔޭން ވެސް

ރިވެތި ކޮންމެ އެއްޗަކީ އިންސާނާގެ ހިތާ ކުޅެލާ އެއްޗެކެވެ. އަދި އިންސާނާގެ ހިތަށް އުފަލާއި ހަމަޖެހުން ގެނެސްދޭ ބައިވެރި އެކެވެ. އެއްޗެއް ރިވެތި ގޮތުގައި އޮންނާނީ ކޮންމެވެސް ބަޔަކު އެކަމަށް މަސައްކަތްތަކެއްކޮށްގެންކަމީ ދެބަސް ވެވެން ނެތް ހަޤީޤަތެކެވެ. މި މޭރުމުން ބަލާއިރު އެންމެ ރިވެތި ކުރަންވީ ކޮން އެއްޗެއްތޯ އެވެ؟ އަޅުގަނޑުގެ ނަޘަރުގައި އެންމެ ރިވެތިކުރަންވީ އިންސާނާއެވެ. އިންސާނާގެ ސިފަތަކެވެ. މިދެންނެވީ ބުރުސޫރަ ރިވެތިކުރާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ރިވެތި ކުރަންވީ އިންސާނާގެ އަޚްލާޤެވެ. އަޚްލާޤަކީ އެމީހެއްގެ ކިބައިން ފެންނާނެ ސިފަތަކެވެ. ބޭރުފުށުން ފެންނަ ސިފަތަކެއް ނޫނެވެ. މިއީ އިންސާނާގެ އެތެރެފުށުގެ ސިފަތަކެވެ. މި ސިފަތަކަކީ މީހާގެ މިޒާޖާއި ޠަބީޢަތާއި ގުޅިލާމެހިފައިވާ ސިފަތަކެކެވެ. އެތެރެފުށުގެ ރިވެތި ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި އިޚްލާސްތެރިކަމާއި ތެދުވެރިކަމާއި އަމާނާތްތެރިކަން ފަދަ ސިފަތައް ހިމެނެއެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް ދެ ކޮޅު އޮންނާނެ އެވެ. އެގޮތުން އެތެރެފުށުގެ ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި ވެސް ހުތުރު ސިފަތަކެއް ހުރެއެވެ. އެ ސިފަތަކަކީ ބޮޑާކަމާއި ކިބުރުވެރިކަމާއި ޚިޔާނާތްތެރިކަން ފަދަ ސިފަތަކެވެ.

ރިވެތި އަޚްލާޤު ދަންނަ މީހުން މިއަދުގެ މުޖްތަޢުން ނުފެންނަ ކަމީ ހިތާމަކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ރިވެތި އަޚްލާޤުގެ މިސިފަ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ދަނީ ނެތެމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޘަރުގައި ރިވެތި އަޚްލާޤު އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ނެތެމުން ދަނީ ސަބަބުތަކެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. އާދެ! ސަބަބަކީ ހުތުރު ސިފަތައް ހުންނަ މީހުނަށް ސަރުކާރުގެ މަތީ މަޤާމުތައް ދިނުމާއި އެމީހުންނަކީ މީހުންނަށް ބަސްލައިދޭން ތިބޭ މީހުންނަށް މިއަދު މިވަނީ ވެފައެވެ. މަތީ މަޤާމުތަކުގައި ތިއްބަވާ ބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން އަދުގެ ޒުވާން ޖީލަށް ނަމޫނާ ދައްކަމުން އެހެރަދަނީ ހުތުރު ވީހާ ސިފަތަކެއްގައި ދިދަފަތި އެލުވައިގެންނެވެ. މީގެ އިތުރުން މައްދިވެހި ގޮތްތައް ދޫކޮށް ޣައިރު މުސްލިމުން ކުރާ ކަންތައްތަކަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ވެރިންނަށް ރިވެތި ކަންތަކެއްކަމުގައި މިވަނީ ވެފައެވެ. އެމީހުން ކުރާ ކޮންމެ ކަމަކާއި އެމީހުން ފާހަގަ ކުރާ ކޮންމެ ދުވަހަކީ އަޅުގަނޑުމެން ވެސް އެގޮތަކަށް އެކަން ކުރެވޭތޯ ބަލާ ކަންތަކެވެ. ޖާނާ މާލުން ޤުރުބާންވެގެން ނަމަވެސް އެކަންތައް އަޅުގަނޑުމެން މިދަނީ ކުރަމުންނެވެ. އެގޮތަށް ކުރާ ކަންތަކުގައި ބައިވެރި ނުވާ މީހަކީ ކަޓު ޚިޔާލުގެ ވެރިއެއްގެ ލަޤަބުން ފެރާންލާންޖެހޭ މީހަކަށް މިއަދު މިވަނީ ވެފެއެވެ. އެކަންތަކަށް ހިތްވަރުދީ  ބައިއަތު ހިފާމީހަކީ ތަހުޛީބާއި ތަމައްދުނުގެ ލަޤަބުން ލިބާސް ލެއްވޭ މީހެކެވެ.

ކޮންމެ ދިވެއްސަކު ވެސް ފަޚުރުވެރިކަމާއެކު ތިމަންނައަކީ މުސްލިމެކޭ ބުނެއެވެ. ސުވާލަކީ މިއީ ކިހާވަރެއްގެ ހަޤީޤަތެއްތޯ އެވެ؟ އަޅުގަނޑަށް ބުނެވޭނީ މިހެންބުނާ ގިނަ މީހުންނަކީ ނަމެއްގައި މުސްލިމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުންނަކީ މުސްލިމުންގެ ތާޖު އަޅައިގެންތިބެ ޣައިރު މުސްލިމުންގެ ކަންތައްތަކަށް ލޯބިކުރަމުންދާ މީހުންނެވެ. އިސްލާމް ދިނާއި ދުރުހެލި ބައެކެވެ. އިސްލާމް ދީން އަހަރުމެންގެ އަތްމައްޗަށް ގެނެސްދެއްވި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް އުޅުއްވި ގޮތަށް އުޅެން ފަށައިފި މީހަކީ ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ މީހެއް ކަމަށް ދެކޭ މީހުން ވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދީނަކީ ރިވެތި އަޚްލާޤުގެ މައި ނާރެވެ. އިސްލާމް ދީނަކީ ރިވެތި އަޚްލާޤެވެ. މީހުން އުޅެންވީ ގޮތެވެ. ދީނުގައި ވަނީ މި ނިކަމެތި އިންސާނާ ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް ދަސްކޮށްދެއްވާފައެވެ. އެދީނުގައި އަންގަވާފައިވާ ގޮތަށް ކަންތައް ކުރާނަމަ މީހާގެ އަޚްލާޤު ރިވެތިވެ މީހާގެ ދަރަޖަ މަތިވެރިވެގެންދާނެ ކަމީ ޝައްކެތްއޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ދީނުގައި ދަސްކޮށް ދެއްވާފައި ނެތީ ކޮންކަމެއްތޯ އެވެ؟ ކުޑަމިނުން ގަޟާ ހާޖަތް ކުރާނޭ ގޮތް ވެސް އިސްލާމް ދީނުގައި ވަނީ ދަސްކޮށްދެއްވާފަ އެވެ. އެކަމުގެ އަދަބު ތަކާއި އެކަން ކުރާނޭ ރަނގަޅު ގޮތްތަކެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ކަންތައް ހުރީ އިސްލާމީ ހުދޫދުގެ ތެރޭގައިތޯ މިއީ މިއަދު ބަލަން ޖެހިފައިވާ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކެއުން ބައްޓަންކުރެވިފައިވަނީ ޙަރާމެއް ހަލާލެއް ބެލުމެއް ނެތި އޭ ދެންނެވުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހެދުން އެޅުމުގެ ވައްޓަފާޅި ހުރީ ހެދުންލައިގެ އޮރިޔާމުން ތިބޭ ގޮތަށެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކިޔަވާދިނުން ވެސް ބައްޓަންވެފައިވަނީ ޣައިރު މުސްލިމުންގެ މަންހަޖުތަކަށެވެ. ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމާއި މުނި ފޫހި ފިލުވުމުގެ ކަންތައް ކުރިއަރައި ގޮސް ދުނިޔޭގެ ތަހުޛީބުވެފައިވާ ބޮޑެތި ގައުމުތައް ފަހަތައް ޖަހާލާ މިންވަރަށް ވަނީ ލާދީނީ ވެފައެވެ. މޮޅެތި ވަނަތައް ހޯދާ ކުދިންގެ ކިބައިން ރިވެތި އަޚްލާޤޭ މިކިޔާ ޛާތުގެ އެއްވެސް އެއްޗެއް ނުފެނެއެވެ. ޓޮޕް ޓެން އެވޯޑު ފަދަ ހަފްލާތަކަށް ބަލާލުމުން މިކަންތައް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ފެންނާނެއެވެ. ރަންވަނަ އެއް ހޯދައިގެން ސްޓޭޖްމަތިން ފައިބައިގެންދާ ކުދިންގެ ނިސްބަތުން 80 އިން ސައްތަ ތިބޭނީ ހެދުން ލައިގެން އޮރިޔާމުންނެވެ. މިހުރިހާ ކަމެއް މިގޮތަށް މެދުވެރިވާން މިޖެހެނީ އަޅުގަނޑުމެން ދީނާއި ދުރުހެލިވުމެވެ. ދީނުގެ ތަރަޙައިގެ ތެރޭގައި ނޫޅެވުމެވެ. އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތު ނަގާ އެއްފަރާތެއްގައި ބޭއްވުމަށްފަހު ޣައިރު މުސްލިމުންގެ ތަރުބިއްޔަތަށް އިސްކަންދިނީމައެވެ. އިސްލާމީ ރިވެތި އުޞޫލުތަކަކީ މާކުރީގެ ބޯދާ އެއްޗެއްކަމަށް ހެދުނީމައެވެ.

ކިތަންމެ މަތީ ފާހެއް އޮތަސް އަޚްލާޤާއި ނުލާ އެފާހަކީ ކަރުދާސް ގަނޑެކެވެ. އޭގެއިން ކުރާނެ ފައިދާއެއް ނޯންނާނެއެވެ.

މައިންކުރަމާހެ ތަރުބިއްޔަތު ދަރިން ރިވެތިވި އުސޫލުތަކުން

     ބަފައިން މިކަމަށް ޖެހޭ ހިތްވަރު ދެމުން އަތުކުރި އޮޅާލަން ދެން