handhaanun nufili dhathuru

ހަނދާނުން ނުފިލި ދަތުރު

           މިދަތުރަކީ އަޅުގަނޑު (ޖ.މަތީރަށު ތިންހިޔަ މުޙައްމަދު ޒާހިދު) ޒ. ތިރީރަށު އުފުލި ޖަމްޢިއްޔާގެ ދަޢުވަތަކަށް ފުޓްބޯޅަ މެޗެއް ކުޅުމަށް ތިރީރަށަށް ކުރި ދަތުރެކެވެ. މި މެޗްގައި އެއްކޮޅުން ބައްދަލުކުރާނީ އަޅުގަނޑުގެ ރައީސްކަމުގެ ދަށުގައިވާ ވިއަރި ޖަމްޢިއްޔާގެ ފުޓްބޯޅަޓީމެވެ. މިދަތުރު ފުރީ 25 ޖެނުއަރީ 2005 ވަނަ ދހުވަހުގެ ހެނދުނު 7:00 ގައެވެ. ފުޓްބޯޅަޓީމުގެ އިތުރުން މިދަތުރުގައި 200 ވަރަކަށް  މީހުން ބައިވެރިވިއެވެ.  ރަށުގައި އޮތް އެންމެ ބޮޑު މަސްދޯނި ކަމަށްވާ 110 ފޫޓުގެ ގޮދާދޯނި އޮތީ ފުރިފައެވެ. އަދި ދޯނިއޮތީ ޖަމްޢިއްޔާގެ ދިދައާއި ތަފާތު ކުލަކުލައިގެ ފޮތިން ހަދާފައިވާ ދިދަތަކުން ޒީނަތްތެރި ކޮށްފައެވެ. ދަތުރުގެ ދިގުމިނަކީ 45 މިނިޓެވެ.

           އާދަޔާޚިލާފަށް ކަނޑުމަޑު މޫސުމް ރީތި މިދުވަހު މިފަދަ ދަތުރެއްގެ މަތިން ފެންނަން ހުންނާނެ ހުރިހާކަމެއް ފެނުނެވެ. ރަށުގެ އަންހެނުން މާކުރިން މިދަތުރަށް ތައްޔާރު ވެފައިވާކަން ދޯންޏަށް އަރުވާފައިވާ ކާތަކެތިން ވެސް އެނގެއެވެ.  ކެއުމުގެ މަޖަލާ އެއްވަރަށް ލަވަބާޒީއާއި ބޮޑުބެރުގެ ކުޅިވަރު ވެސް އޮތެވެ. މެޗް އޮތީ ހަވީރުކަމަށް ވެފައި ވަރުބަލިވެދާނެތީ މި ކުޅިވަރުތަކުގައި ކުޅުންތެރިން ބައިވެރިނުވުމަށް އަޅުގަނޑު އެންގީމެވެ.

           ވީނުވީއެއް ނޭނގި ގޮދާދޯނިގޮސް ތިރީރަށުގެ ހިތްގައިމު ފަޅަށްވަދެ ފާލަމާ ކައިރިކުރިއިރު އިހުގެ ރަސްކަލެއްގެ ދަތުރުފުޅަށް ރަށް ތައްޔާރު ކޮށްފައިވާ ފަދައެވެ. އެ ޖަމްޢިއްޔާގެ އިސް މެންބަރުންނާއި ފުޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިންނާއި ޢާއްމުރައްޔިތުން ދިދައާއި ޕޮންޕޮން ހިފައިގެން ޓީމަށް މަރުޙަބާ ކިޔަން ތިއްބެވެ.  ޓީމުގެ ކޮންމެ ކުޅުންތެރިއަކަށް ވަރަށް ރީތި ގުލްދަސްތާއެއް ދެވުނެވެ. އަދި މަރުޙަބާގެ ޢިބާރާތްތައް ލިޔެފައިވާ ފޮތިތައް އަތިރިމަތިންނާއި ރަށުތެރެއިން ފެނުނެވެ. އަތިރިމަތީގައި ހުރި ހިޔާދޭ ބޮޑެތި ގަސްތަކުގެ ދަށުގައި ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ "ވެލްކަމް ޑްރިންކް" އަށް އިންޞާފުކުރަމުން ދިޔައިރު ރަށުގެ ޒުވާން އަންހެންކުދިން މަރުޙަބާގެ ރީތި، ލަވައަކަށް ހިތްގައިމު ނެށުމެއް ހުށަހަޅަމުން ދިޔައެވެ.    އެހިސާބުން ދިޔައީ އަޅުގަނޑުމެން ޓީމު ތިބެން ހަމަޖެހިފައިވާ ގެއަށެވެ. ފެންވަރައި ނިމިގެން ހެނދުނުސައި ބުއިމަށް ދިޔައީ އެ ޖަމްޢިއްޔާގެ މައި މަރުކަޒަށެވެ. ސައިގެކަންތައް ނިމުމަށްފަހު ދެޖަމްޢިއްޔާގެ މެންބަރުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް ތަޢާރަފުކުރުން އޮތެވެ. އެއަށްފަހު ދިޔައީ ކުޑަކޮށް ރަށުތެރެ ބަލާލުމަށެވެ. ރަށަކީ ޢުމްރާނީގޮތުން ވަރަށްބޮޑަށް ތަރައްޤީވެފައިވާ މަސްވެރި ރަށެއްކަން ރަށުތެރެއިން ފެނުނު މަންޒަރު ތަކުން އެނގުނެވެ. ރަށުތެރޭގައި ހިނގަމުން ދިޔައިރު، އަޅުގަނޑަށް އެންމެ ފާހަގަ ކުރެވުނީ މިރަށުގައިވާ އާސާރީ ބޮޑުމިސްކިތެވެ. އެ މިސްކިތުގެ ބޭރުގައިވާ ލިޔުމުން އެނގުނުގޮތުން މިހާރު އެ މިސްކިތަށް 400 އަހަރު ވެދާނެއެވެ.

           ރަށުތެރޭގައި ހިނގާލުމަށްފަހު  ގެއަށް ދިޔައިރު މެންދުރު ވެއްޖެއެވެ.  ޓީމުގެ  ކުޅުންތެރިންނާއެކު އެއް ޖަމާޢަތެއްގައި މެންދުރުނަމާދު ކުރުމަށްފަހު މެންދުރު ކާންދިޔައިރު އެތާގައި ނެތްބާވަތެއް މަދެވެ. ކައިނިމިގެން ބަނޑުދަމާލުމަށް ގޭގައި މަޑުކުރުމަށްފަހު މެޗްކުޅެން ދަނޑަށްދިޔައިރު ދަނޑުއޮތީ ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ތައްޔާރު ކޮށްފައެވެ. މެޗް ފެށުމަށް ރެފްރީ ފުމެލި ކަށިގަނޑުގެ އަޑާއެކު ތަރުޙީބުގެ އަޑުން މުޅިތަން ގުގުމައިގެން ދިޔައެވެ. ހަނދާނަށް އައީ ސާފު ޗެމްޕިއަން ޝިޕްގެ މެޗްތަކެވެ. މެޗް ނިމެންދެން މިއަޑަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ފޯރިގަދަ ރީތި މި މެޗް ނިމިގެން ދިޔައީ ދެޓީމުން ދެހާފުގައި ޖެހި ދެލަނޑުން އެއްވަރުވެގެންނެވެ.  މެޗަށްފަހު ދެޓީމުގެ ދެމެދުގައި ހަދިޔާ ބަދަލުކުރުން އޮތެވެ.

           ރަށުންއައި މީހުން ފުރުމަށް އަތިރިމައްޗަށް ދިއުމަށް އަޑުގަދަކުރާއިން ގޮވައިލުމުން އަތިރިމަތި ހީވީ ޙައްޖުމޫސުމުގެ ޢަރަފާތުބިން ހެންނެވެ. އަތިރިމަތީގައި ހަވީރު ސައިވަނީ ތައްޔާރު ކުރެވިފައެވެ.  އެމީހަކާއެމީހެކެވެ. ދެންއަންނަ ބޮޑުޢީދެއްގައި ފުޓްބޯޅަ މެޗެއް ކުޅުމަށް ތިރީރަށަށް އައުމަށް ދަޢުވަތު ދެމުން އަޅުގަނޑު ދޯންޏަށް އެރުމާއެކު ދޯނި ދުއްވައިލިއެވެ. ދޯނި ފަޅުން ނުކުންނަންދެން އަލްވަޑާޢުގެ އަތްތައް ދެފަރާތުން ހޫރިހޫރި ހުއްޓެވެ.

drama

ޑްރާމާ

           ޑްރާމާއަކީ،  ދިރިއުޅުމުގެ  ޢަމަލީ ޙާދިޘާއެއް  ނުވަތަ  ޙާދިޘާތަކެއްގެ  މައްޗަށް  އިއްވުމަށް    ނުވަތަ  ދެއްކުމަށް ލިޔާލިޔުމެކެވެ. ޑްރާމާގެ ދެބާވަތެއް ވެއެވެ. އެއީ ރޭޑިއޯ ޑްރާމާއާއި، ސްޓޭޖް ޑްރާމާއެވެ.  ރޭޑިއޯ ޑްރާމާ ލިޔާއިރު ހުރިހާ ވާހަކަތަކެއް ސިފަކޮށްދޭންޖެހޭނީ އިވޭ އިވުންތަކާއި ދައްކާ ވާހަކަތަކުންނެވެ. އެހެންކަމުން ލިޔުންތެރިޔާ މިކަމަށް ވަރަށްބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭނެއެވެ.  އެހެންނަމަވެސް ސްޓޭޖް ޑްރާމާއެއްގައި މިކަންކަމަށް ވިސްނަންޖެހޭވަރު ކުޑަވެދާނެއެވެ.

ޑްރާމާ ލިޔުމުގައި ވިސްނަންޖެހޭ ކަންތައްތައް:

1- ކޮންމެ މަންޒަރެއްވެސް ފެށޭއިރު އެމަންޒަރު ސިފަވާކަހަލަ އިބާރާތްކޮޅެއް ގެނައުން.

2- ވާހަކަދައްކާ ބަހުރުވައިން ލިޔުން.

3- ކޮންމެމީހެއްގެ ވެސް ނަންލިޔެފައި އެމީހަކު ދައްކާ ވާހަކަ ވަކިފޮޅުވަތެއްގައި ލިޔުން.

4- ކުރަންޖެހޭ ޙަރަކާތްތައް، އިއްވަންޖެހޭ އަޑުތައް، ވާހަކަދައްކަންޖެހޭ ރާގު، ބުރެކެޓްގައި ލިޔުން.

5- ޢާއްމުން މޮށެއުޅޭ ބަހަކުން ލިޔުން.

6- ކިޔުމަކީވެސް ފަންނެއްކަން ހަނދާންކޮށްގެން ކިޔާމީހާއަށް ފަސޭހަވާނޭހެން ލިޔުން.

7- ޒަމާނާ ނުގުޅޭ ބަހުރުވަ ނުލިޔުން.

8- ދެމާނަ ދޭހަވާ ޖުމުލަ ނުލިޔުން.

9- ކަނޑައެޅިގެން ލިޔުންތެރިޔާ ދޭހަކޮށްދޭން ބޭނުންވާ މާނަ ދޭހަވާނޭހެން ލިޔުން.

10- ކުރު، މަޤްޞަދަށް އަމާޒުވާ ކަހަލަ ގޮތަކަށް، ޞަރީޙަ ޢިބާރާތުން ލިޔުން.

11- ކުރު، ގިނަ ޖުމުލަތަކެއް ހިމެނުން.

12- ވީހާބޮޑަށް އަސަރުކުރާގޮތަށް ލިޔުން.

13- ޖުމުލަ ދިގަސް ބުނާވާހަކަ ތަފާތު ގޮތަކަށް ގެނެވޭތޯބެލުން.

އެއްމަންޒަރުން އަނެއް މަންޒަރަށް ބަދަލުވާއިރު ބޭނުންކުރާ އުކުޅުތައް:

1- މަދު ސިކުންތުކޮޅަކަށް ދެމިގެންދާ ހަނުހުރުމެއް.

2- ހިމޭން ގަދަ މިޔުޒިކު ކޮޅެއް.

3- އަޑު ހިނދުން.

4- ފަސްމަންޒަރުގައި ތަފާތު އަޑުތައް ބޭނުންކުރުން.

5- އެހެން އެނައުންސަރެއް ބޭނުންކުރުން.

6- އަޑުއަހާމީހާގެ ހިތުގައި މަންޒަރު ސިފަކޮށްދިނުން.

އެޗް.އެސް.ސީ އިމްތިޙާނުގައި ޑްރާމާވެސް ލިޔަންޖެހެނީ 20 ފޮޅުވަތާއި 25 ފޮޅުވަތާ ދެމެދުގެ މިނަވަރަކަށް ކަމަށްވާތީ، ލިޔަން ޖެހޭނީ ޑްރާމާއެއްގެ އެއް ސީނެވެ.  އެހެންކަމުން ޑްރާމާ ލިޔަން އަންނަ ސުވާލުގައި ބުނާއެއްޗެއް ކިޔައި ރަނގަޅަށް އޮޅުންފިލުވުމަށްފަހު، ލިޔަން ކަނޑައެޅިފައިވާ ދިގުމިނަށް އެ ސީން ފެއްތުމަށް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭނެއެވެ.  އަދި އެސީނުގައި ޑްރާމާގެ މައިގަނޑު މައްސަލައިގެ ނިންމުން ގެންނަން ޖެހޭނެއެވެ.

ތިރީގައި އެވަނީ އިމްތިޙާނުގައި ޑްރާމާ ލިޔެވިދާނެގޮތުގެ ނަމޫނާއެކެވެ.

1. ސިރާޖާއި ޒައިދަކީ ސްކޫލު ދައުރުން ފެށިގެން ވަރަށް ގާތްކޮށް އުޅެމުން އަންނަ ދެ އެކުވެރިންނެވެ. ސިރާޖަކީ މުއްސަނދި ވިޔަފާރިވެރިއެއްގެ ދަރިއެއްކަމުން އެ ވިޔަފާރީގެ އެންމެ އިސް ފަރާތަކީ ސިރާޖެވެ. އެހެންކަމުން ސިރާޖު، ޒައިދަށް ރަނގަޅު ވަޒީފާއެއް ދިނެވެ. ނަމަވެސް ޒައިދުވީ ސިރާޖު ހީކުރިގޮތާ ޚިލާފަށް ބޮޑު މަކަރުވެރި، ޚިޔާނާތްތެރިއަކަށެވެ. އެންމެފަހުން އޮފީހުގެ ގިނަދުވަސްވެފައިވާ ޙަސަނުގެ ތޫނު ވިސްނުމުގެ އެހީގައި ޒައިދުގެ ޚިޔާނާތްތެރިކަން ފަޅާއަރައި، ޒައިދު އޮފީހުން ކަނޑާލިއެވެ. މިޙާދިސާގެ މައްޗަށް ޑްރާމާގެ އެއްސީން ލިޔާށެވެ.

ހެޔޮކަމުގެ ބަދަލުގައި ތެޔޮހަމެއް

ޑްރާމާގެ މިސީނުން ދައްކައިދޭނީ ސްކޫލް ނިންމުމަށް ފަހު ޒައިދަށް ވަޒީފާއެއް ނުލިބިގެން އުޅެނިކޮށް ސިރާޖު އޭނާގެ ބައްޕަގެ ވިޔަފާރި ކުންފުނިން ޒައިދަށް ރަނގަޅު ވަޒީފާއެއް ދިނުމުން، ސިރާޖުގެ އިޙްސާންތެރިކަމުގެ އަގު ވަޒަންނުކޮށް، ކުންފުނީގެ ގިނައަދަދެއްގެ ފައިސާއަށް ޚިޔާނާތްތެރިވަމުން ދަނިކޮށް ކުންފުނީގެ ދުވަސްވީ، ޙަސަނުގެ ތޫނު ވިސްނުމުން އެކަން ފަޅާއެރުމުން، ޒައިދު ވަޒީފާއިން ވަކިކުރިގޮތެވެ.

ސިރާޖު:          ޙަސަނު މިއީ ޒައިދު. މިއީ އަހަރެން ވަރަށް އިތުބާރުކުރާ ވަރަށް ގާތް ރަޙްމަތްތެރިއެއް.  ޒައިދު.  މިއީ

               ޙަސަނު. މިތާނގެ އެންމެދުވަސްވީ އަދިބައްޕަ އެންމެ އިތުބާރުކުރާމީހަކީ ޙަސަނު. އައްސަލާމް ޢަލައިކުމް.

               (ޙަސަނާ ޒައިދު ސަލާމްކުރުން)

ސިރާޖު:          (ދުވަސްތަކެއްފަހުން ޙަސަން ގޮވާފަ ވަރަށް ކަންބޮޑުވެފަ) މިމަހު ވިޔަފާރި ހާދަދަށޭ.   ކިހިނެއް މިވަނީ.

               ބައްޕަވެސް މިކަން ފާހަގަކުރެއްވި.

ޙަސަނު:          އަހަރެންވެސް މިހުންނަނީ ތިކަމާ ވަރަށް ކަންބޮޑުވެފަ. މިބަދަލު އައީ ހަމައެކަނި މިމަހަކު ނޫން. މީގެ

               ހަތަރުމަހެއްހާ ކުރިން ފެށިގެން މި ބަދަލު އަންނަންފަށައިފި.

ސިރާޖު:          (ވަރަށްބޮޑަށް ރުޅިއައިސްފަ) ހަސަން، ޒައިދުގެ ބޮލުގައި މިކަން އަޅުވަނީދޯ! އަހަރެންނަށް އެނގޭ ޒައިދު

               މިތާގައި މަސައްކަތް ކުރަންފެށުމުން ޙަސަނު ހިތްހަމަނުޖެހިފައި ހުރިކަން. ޒައިދަށް އަހަރެން ފުރިހަމައަށް

               އިތުބާރުކުރަން. އެންމެރަނގަޅު ޙަސަނު ދެން ދިޔަޔަސް.

ޙަސަނު:          (އޭނާ ކެބިންއަށްވަދެ ދޯނިފަހަރުގެ ކެޕްޓަނުންނަށާއި ފިހާރަތަކުގެ ސޭޓުންނަށް ގުޅާފަ) ދޯނިފަހަރުގެ ފައިސާ

               އާއި ފިހާރަތަކުގެ ފައިސާ ޒައިދު އަތަށް ދިނުމުގެ ކުރިން އަހަރެން ގާތަށް ގެނަސް މި ފޮތުގައި ނޯޓުކޮށް

               ސޮއިކުރާތި.  މިކަން ޒައިދަށް ނާންގާތި.

ސިރާޖު:          (ހަސަނު އަށް ގޮވާފައި ޙަސަނު އައުމުން ވަރަށް ދެރަވެފައި) ޒައިދާމެދު އަހަރެންނަށްވެސް ޝައްކު ކުރެވެން

              ފަށައިފި.

ޙަސަނު:         (ވަރަށް ޔަޤީންކަމާއެކު) އަހަރެންނަށް ޔަޤީންވެއްޖެ.

ސިރާޖު:         (ޙައިރާންވެފަ) އެއީ ކިހިނެއް!

ޙަސަނު:         ފިހާރަތަކާއި ދޯނިފަހަރުން ގެންނަ ފައިސާ ޒައިދާ ޙަވާލުކުރުމުގެ ކުރިން އަހަރެން ދިޔައީ ވަކިފޮތެއްގައި

              ނޯޓުކޮށް ސޭޓުންނާއި ކެޕްޓަނުން ލައްވާ ސޮއިކުރުވަމުން. އެމީހުން ޒައިދާ ޙަވާލުކުރި ފައިސާއާ  އޭނާ

              ބޭންކަށް ޖަމާކުރާ ފައިސާއާ ދިމައެއްނުވޭ. މިފޮތުން ދައްކާ ޢަދަދަށްވުރެ 3 ލައްކަ ރުފިޔާ މިމަހު އެކަނި

              ވެސް މަދު. މިއަދަދަށް ބަލައި އަންދާޒާކުރާއިރު 1.5 މިލިޔަން ރުފިޔާ މަދުއެބަވޭ.

ސިރާޖު:         (ވަރަށް ރުޅިއައިސްފައި) ހަމަމިހާރު ޒައިދަށް ގޮވާ!

ޒައިދު:          (ވަރަށް ހާސްވެފަ) ސިރާޖު ހާދަ ރުޅިއައިސްފައި އިންހެން ހީވެއޭ. ކިހިނެއްވީ!

ސިރާޖު:         (ރުޅިއައިސް ތުރުތުރު އަޅައިގެންފައި) ޒައިދު ތިހުރީ ވަޒީފާއިން ވަކިކޮށްފައި. މިހާރު މިތަނުންދޭ!

ޒައިދު:          ކިހިނެއްވީ؟  ކޮބާ މައްސަލައަކީ؟

ސިރާޖު:         މި ތިންމަސްދުވަހު ތެރޭގައި ގަތް ދޯންޏާއި ގަނެފައިވާ ކާރާއި ކުރި އެހެނިހެން ޚަރަދުތައް އެއީ މައްސަލަ

              އަކީ.  އެނގިއްޖެތަ؟ އިތުރު މައްސަލަ ހޯދާނީ ޝަރީޢަތުން ދެން މިހާރުދޭ! 

________________________________

(އެޗް.އެސް.ސީ ދިވެހި ދެވަނަ އިސްދާރުން ނަކަލުކޮށްފަ)